قهوه خانه های ایرانی درنگاه گیتی نوردان اروپایی "1"

[bernabea]

قهوه خانه ها، محلی برای تجمع کارگران و بساط افکندن دوره گردانی بود که با فروش کالای خود روزگار می گذراندند

با ورود گیتی نوردان اروپایی بویژه از روزگار صفویان به این سو و توجه آنان به زندگی مردمان ایرانی ، اطلاعاتی از چگونگی گذران زندگی آنان در سفر نامه های گیتی نوردان اروپایی جای گرفت . این اطلاعات ارزشمند می تواند روشنگر بخشی از تاریخ اجتماعی ایران باشد .

از دیر باز ، قهوه خانه ها در شمار نهاد های اجتماعی و فرهنگی تاثیر گذاری بودند که در ادامه فعالیت های خود به جایگاهی ثابت برای اجرای نمایش های سنتی ، مذهبی ایرانی و برخی خرده نمایش ها تبدیل شدند . به تعبیر دهخدا، واژه قهوه خانه مرکب از دو کلمه قهوه و خانه است و به مکانی گفته می شود که در آن قهوه و بعدها چای تهیه و نوشیده می شد . این واژه در فرهنگ معین چنین تعریف شده است : " جایی که قهوه و چای دم کنند و فروشند " . واژه مذکور در فرهنگ لغت آکسفورد معادل کافی شاپ بوده و به رستورانی کوچک که مردم برای صحبت ، نوشیدن قهوه، چای و خوردن غذاهایی همچون دیزی می روند ، توصیف شده است . از این رو با تکیه بر اسناد . مدارک و کتاب های تاریخی مربوط به سیاحان خارجی می توان قهوه خانه ها را از آغاز پیدایش تاکنون بر اساس کار و وضیفه به شش گروه تقسیم کرد.



1- قهوه خانه های کوچک و بازار : شاردن، سیاح فرانسوی در دوره های شاه عباس دوم صفوی و شاه سلیمان صفوی سه بار به ایران سفر کرده است . او از قهوه خانه های کوچه و بازار یاد می کند که به نظر می رسد همانند اکثر فضاهای فرهنگی و اجتماعی در یک شهر مانند مسجد جامع، مدارس علمیه ، خانقاه ها و زور خانه ها ، اولین قهوه خانه ها هم کنار بازار ها و بازارچه ها شکل گرفته اند و بعدها هر کدام از این قهوه خانه ها به عنوان پاتوق هایی برای مشاغل و گروه های خاصی در آمد و حتی مشتری های ثابتی داشتند . همچنین این نوع قهوه خانه ها جزو اولین مکان های اجرای نمایش های سنتی و مذهبی بودند.

2- قهوه خانه های خصوصی (ابدار خانه ها) : آدم اولنار یوس ،سیاح آلمانی که در زمان شاه صفی به ایران آمده است . از قهوه خانه ها ی خصوصی ( آبدار خانه ها) یاد می کند که قهوه خانه هایی بودند که اشخاص از مهمانان خود با چای ، قهوه و در خانه خود پذیرایی می کردند.
(ادامه دارد...)

سلام جهان!:

- چگونه پیپ و چوب سیگار خود را تمیز کنیم
- منتخب