بتزرا خالق اولین اسپرسوساز دنیا

[bernabea]

در سال ۱۹۰۶ در نمایشگاه بین‌المللی میلان ایتالیا، دستگاه قهوه‌سازی به نمایش گذاشته شد که سرنوشت قهوه‌نوشی بشر قرن بیستم را تغییر داد. «اسپرسو» نام قهوه‌ای بود که این دستگاه به‌دست می‌داد: قهوه‌ای غلیظ که در عرض چند ثانیه و تنها در یک شات به درخواست مشتری آماده و عرضه می‌شد. این نوآوری در عرصه‌ی قهوه را می‌توان سرآغاز عصر نوین قهوه‌نوشی قلمداد کرد؛ اختراعی به‌دست لوئیجی بتزرا مخترع ایتالیایی که ۵ سال پیش از عرضه‌ی بین‌المللی در نمایشگاه میلان حق تولید آن‌ به ثبت رسیده بود. اسپرسوساز بتزرا را می‌توان پدرخوانده‌ی همه‌ی اسپرسوسازهای امروزی دانست. پدرخوانده‌ای که نوادگان چابک و پیشرفته‌ی آن تا همین امروز اسپرسوی هزاران کافه در بیش از ۵۰ کشور دنیا را تامین می‌کنند.

دستگاه قهوه‌ساز آقای بتزرا با نیروی فشار و بخار آب کار می‌کرد و به‌رغم قهوه‌سازهای آن دوره که قهوه را در زمان حدودا ۴ دقیقه آماده می‌کردند و ممکن بود ساعت‌ها از دم‌آوری آن بگذرد و کهنه شود، قهوه را تر و تازه در حدود یک دقیقه یا کمتر عصاره‌گیری می‌کرد؛ سرعت بالا در آماده کردن قهوه درست هم‌‌گام بود با نبض تند زندگی‌ صنعتی اوائل قرن بیستم؛ دوره‌ای که کارگران کارخانه‌ها و مردم عادی اسپرسوی صبح‌گاهی‌شان را سرپا در کافه‌ها می‌نوشیدند و پی کارشان می‌رفتند. در حقیقت این اول دستگاه «اسپرسوساز» بود که اختراع شد و بعد، آن قهوه‌ای که درست می‌کرد به‌نام «اسپرسو» خوانده شد؛ قهوه‌ای مینی‌مال که تنها در چند جرعه، قهوه‌دوستان را مهمان عصاره‌ی تمام عطر‌ها و طعم‌های خواستنی دانه قهوه می‌کرد. بنابراین لوئیجی بتزرا را می‌توان به‌نوعی خالق اسپرسو نیز دانست. در زبان ایتالیایی کلمه‌ی اسپرسو هم به مفهوم «عصاره‌گیری‌شده-تحت‌فشار» اشاره دارد و هم معنای «سرعت در آماده‌سازی» را به‌ذهن متبادر می‌کند.
در سال ۱۹۰۶ یا به قولی ۱۹۰۳ دزیدریو پاوونی (Desiderio Pavoni) حق اختراع اسپرسوساز لوییجی بتزرا را خرید و امکانات جدیدی به دستگاه اضافه کرد. این دو به اتفاق در نمایشگاه سال ۱۹۰۶ میلان شرکت کرده و برای اولین بار Cafee espresso را به قهوه‌دوستان جهان معرفی کردند. اولین اسپرسوساز دنیا در طی یک ساعت می‌توانست هزار شات قهوه آماده کند. اسپرسوساز بتزرا و پاوونی از آب ۱۰۰ درجه با ۱.۵ تا ۲ بار فشار برای تهیه قهوه استفاده می‌کرد. به همین دلیل اسپرسوی آن‌ها به تلخی می‌زد. این کاستی سال‌ها بعد به‌دست گاجا برطرف شد؛ گاجا برای دستگاه اسپرسوساز اهرمی طراحی کرد تا آب را با فشار ۸ تا ۱۰ بار از روی قهوه عبور دهد؛ بدین ترتیب دمای آب برای عصاره‌گیری را پایین‌تر آورد تا از تلخی ناشی از عصاره‌گیری با دمای بالا کاسته شود.

حالا که تاریخ اسپرسو و دستگاه اسپرسوساز را مرور می‌کنیم، باید این نکته را در ذهن داشته باشیم که تعریف امروزی ما از «اسپرسو» با آن‌چه در اوائل قرن بیستم در اروپا تحت عنوان «اسپرسو» خوانده می‌شده تفاوت‌های زیادی دارد. علاوه بر این، در تاریخ نام یک ایتالیایی دیگر – آنجلو موریوندو (Angelo Moriondo) – نیز پیش از لوئیجی بتزرا به چشم می‌خورد که او نیز شیوه‌ی جدیدی برای عصاره‌گیری قهوه با فشار آب به‌نام خود ثبت کرده است. اما این بتزرا بود که با بهبود عملکرد موتور دستگاه و نیز افزودن بخش‌های کلیدی مانند «پورتافیلتر» صنعت دستگاه‌های اسپرسوساز را متحول کرد.

بتزرا مانند بسیاری دیگر از کسب‌وکارهای ایتالیایی به‌صورت خانوادگی اداره می‌شود. امروز مدیریت این شرکت بزرگ در میلان ایتالیا در دست نسل چهارم این خانواده یعنی لوکا بتزرا است.
ماشین‌های اسپرسوساز طی دهه‌های بعد به‌دست طراحان خوش‌ذوق ایتالیایی دیگری مانند گاجا (Gaggia) و ارنستو والنته (Ernesto Valente) خالق دستگاه Faema E61 محتول شد و امکاناتی بدان‌ها افزوده و کاستی‌هایی رفع شد؛ اما هیچ‌گاه از اهمیت اختراع جریان‌ساز بتزرا در تاریخ صنعت خوش‌نام دستگاه‌های اسپرسوساز ایتالیایی کاسته نشد.

توضیح: بتزرا در ایران با تلفظ‌های «بیزرا» و «بزرا» نیز متداول است.

سلام جهان!:

- چگونه پیپ و چوب سیگار خود را تمیز کنیم
- منتخب